Maksud Momentum Fizik
Momentum dalam fizik adalah satu konsep yang penting untuk memahami bagaimana objek bergerak dan bertindak balas apabila berlanggar atau bertindak dalam sesuatu sistem. Ia adalah satu kuantiti yang menunjukkan tahap "gerakan" sesuatu objek berdasarkan jisim dan halajunya.
Definisi dan Formula Momentum
Momentum adalah hasil darab jisim sesuatu objek dengan halaju objek tersebut.
Secara matematik, momentum dilambangkan sebagai p dan boleh ditulis dalam formula berikut:
p = m × v
Di mana m adalah jisim objek (dalam kilogram) dan v adalah halaju objek (dalam meter sesaat).
Momentum merupakan kuantiti vektor, bermakna ia mempunyai magnitud (nilai) dan arah yang sama dengan arah halaju objek.
Unit bagi momentum ialah kilogram meter per saat (kg m/s) atau Newton saat (N s).
Peranan Momentum dalam Mekanik
Dalam mekanik, momentum membantu kita memahami perubahan gerakan objek. Contohnya, apabila dua objek bertembung, kita boleh menggunakan konsep momentum untuk menentukan halaju dan arah selepas pertembungan berlaku.
Selain itu, momentum juga dikaitkan dengan konsep impuls, iaitu perubahan momentum akibat daya yang bertindak ke atas objek dalam jangka masa tertentu. Impuls boleh ditakrifkan sebagai hasil darab daya dan masa daya tersebut berfungsi.
Prinsip Keabadian Momentum
Salah satu konsep asas dalam fizik ialah Prinsip Keabadian Momentum. Prinsip ini menyatakan bahawa jumlah momentum dalam sesuatu sistem akan kekal malar jika tiada daya luaran yang bertindak ke atas sistem tersebut.
Contohnya, dalam sistem dua objek yang bertembung dan hanya berinteraksi sengaja antara satu sama lain, jumlah momentum sebelum pertembungan adalah sama dengan jumlah momentum selepas pertembungan.
Fenomena ini boleh diterangkan berdasarkan Hukum Newton Ketiga yang mengatakan setiap aksi ada reaksi yang sama besar dan berlawanan arah. Oleh itu, daya dalaman antara objek tidak mengubah jumlah momentum sistem secara keseluruhan.
Aplikasi Momentum dalam Kehidupan Seharian
- Dalam sukan, seperti bola sepak dan hoki, pemain menggunakan konsep momentum untuk mengawal bola dan mengelakkan daripada hilang kawalan.
- Dalam keselamatan jalan raya, tali pinggang keledar membantu mengekalkan momentum badan penumpang apabila kenderaan berhenti mengejut.
- Dalam pelancaran roket, perubahan momentum digunakan untuk menentukan daya yang diperlukan bagi menggerakkan roket ke angkasa.
Kesimpulan
Momentum adalah konsep asas dalam fizik yang menghubungkan jisim dan halaju sesuatu objek untuk menerangkan gerakan serta interaksi antara objek.
Memahami momentum dan prinsip keabadiannya memberi kita keupayaan untuk meramal dan mengawal pergerakan dalam pelbagai situasi, sama ada dalam kehidupan harian atau bidang teknologi dan sains.